Agile Coach of Agile Leider?

Hoe zorg jij er als veranderaar, leider of manager voor dat jouw organisatie sneller, beter en effectiever inspeelt op de wensen van de klant? En hoe vergroot je het lerend vermogen van de organisatie zodat de doelen kunnen worden bereikt? Als Agile Coach en Agile Leider heb je hierin een sleutelrol. Maar wat is precies het verschil tussen beide rollen? En hoe kun je deze het beste vormgeven?

De organisatie wendbaar maken en houden is geen eenvoudige opgave. Om de veranderingen daadwerkelijk uit te voeren, heeft een organisatie onder andere een heldere visie nodig, een strategie en autonome, samenwerkende teams. Maar bovenal gaat het over het ontwikkelen van een collectieve Agile mindset.

Agile is tenslotte een manier van werken waarbij medewerkers gezamenlijk de problemen die de klant ondervindt, oplossen. In een Agile organisatie is de manager niet meer degene die top-down de controle uitoefent, maar iemand die ervoor zorgt dat de randvoorwaarden worden vervuld om de teams optimaal te laten functioneren. In de Agile filosofie betekent dat:

• Regelmatig opleveren.
• Feedback ophalen.
• Teamwerk.
• Aanpassen van het plan wanneer dat nodig is.

De Agile Coach leert de organisatie Agile werken

De Agile Coach helpt de teams, afdelingen en de rest van de organisatie om het beste uit zichzelf te halen, om mogelijke verbeteringen te zien daar waar ze die voorheen niet zagen en om steeds weer te blijven leren. Waarbij de Scrum Master zorgt voor veranderingen binnen een team, doet de Agile Coach dat voor de organisatie als geheel. Je zou kunnen zeggen dat de Agile Coach het vehikel is waarmee een organisatie Agile kan worden.

De Agile Coach begeleidt de organisatie bij het maken van de juiste beslissingen die ervoor zorgen dat het Agile denken bij medewerkers in het DNA komt. Hij of zij vraagt zich bijvoorbeeld af hoe de teams het best met elkaar kunnen samenwerken, hoe besluitvorming verbeterd kan worden en hoe de betrokkenheid bij de organisatiedoelen vergroot wordt.

Hij observeert gedrag van leiders en begeleidt deze in hun rol. De Agile Coach is ‘hands on’. Hij doet voor hoe medewerkers Agile kunnen werken en neemt leiders en teams mee in deze manier van denken en werken. Hij beschikt dan ook over een flinke dosis inlevingsvermogen, is niet bang voor conflicten, ontdekt hardnekkige patronen en doorbreekt deze.

Expert op het gebied van wendbaarheid en veranderkunde

De Agile Coach is bovenal expert op het gebied van wendbare, lerende organisaties en heeft alle kennis en gereedschappen in huis om de organisatie te helpen wendbaar te worden.

Hij helpt de effectiviteit en efficiency van de organisatie te vergroten door verspillingen in waardenketens te verwijderen en de organisatie te helpen de juiste prioriteiten te stellen.

De toolbox van een Agile Coach bevat veel Agile en Lean tooling. Zo heeft de Agile coach kennis van methodes als Design Thinking, Lean, Scrum en Lean Startup. Maar hij of zij heeft ook kennis van teams, teamprestaties, teamontwikkeling en de dynamiek die kan ontstaan binnen teams. Een goede Agile Coach fungeert enerzijds als trainer en mentor, anderzijds als professioneel coach en facilitator. Hij of zij traint medewerkers en leiders op het gebied van Lean en Agile, ‘doet voor’ door (Scrum)sessies te faciliteren zodat medewerkers het Scrummen zo snel mogelijk zelf kunnen, coacht medewerkers in Agile rollen, zoals de Scrum Master, maar maakt ook blokkades in teams bespreekbaar en helpt de teams door de natuurlijke fasen van teamontwikkeling heen zodat ze kunnen groeien.

Maakt zichzelf overbodig

Degenen die ervoor kiezen om Agile Coach te worden zijn veelal medewerkers die al bezig zijn met het onderwerp ‘verbeteren’. Dat kan een Scrum Master zijn, een developer, Product Owner of teamcoach, maar bijvoorbeeld ook een projectmanager die zich meer wil richten op het verbeteren van teamwerk en begeleiden van leiders.

Doorgroeien vanuit Scrum Master komt het meest voor. Deze rol biedt een mooi fundament voor die Agile Coach. Eerst als facilitator, trainer of coach werken aan één team om dan in de rol van Agile Coach door te groeien naar het coachen en begeleiden van verschillende de teams met de daarbij behorende rollen en stakeholders.

Als het goed is, maakt de Agile Coach zichzelf uiteindelijk overbodig. Zodra de mindset van medewerkers zodanig is veranderd dat Agile denken en handelen hun tweede natuur is geworden, is de Agile Coach klaar met z’n werk. De Agile Coach kan zich dan storten op andere uitdagingen binnen de organisatie. Wel kan hij het team periodiek blijven begeleiden bij het doorvoeren van verbeteringen.

De Agile Leider is dienend en bepaalt de kaders

Agile leiders creëren de juiste omgeving voor teams om zelforganiserend te zijn. In deze omgeving werken teams goed samen, willen van elkaar leren, en ze zijn gericht op snel feedback krijgen en op het leveren van hoge kwaliteit. Een Agile leider is geen micromanager, maar houdt wel een duidelijke vinger aan de pols. Dit doet hij door structuur te bieden en richting te geven op de midden- en langetermijn. Hij houdt een bewuste focus op de gewenste cultuur, eigenaarschap, feedback en op een open en lerende instelling.

Agile leiders inspireren en motiveren, mede door zichzelf zichtbaar te blijven ontwikkelen. Ze zijn coachende leiders. Voor velen betekent dit dat ze moeten veranderen van ‘baas’ naar ‘dienend leider’.

Samenwerking tussen coach en leider

Een belangrijke samenwerking in de transitie naar Agile is de samenwerking tussen de Agile Coach en de Agile leider. Betrokkenheid en eigenaarschap kunnen alleen tot volle wasdom komen wanneer er sprake is van een duidelijke koers en kaders vanuit het leiderschap. Daarin doet goed voorbeeld natuurlijk goed volgen.

De Agile Leider zet dan ook de grote lijnen uit waarmee de organisatie Agile kan worden. Waar de Agile Coach vooral kennis heeft van methodes om de organisatie wendbaarder te maken, focust de Agile Leider zich meer op de vraag: ‘Wat maakt nu dat de organisatie wendbaar wordt? Krijgen medewerkers genoeg autonomie? Wat maakt dat de teams eigenaarschap nemen?

De Agile leider maakt het bijvoorbeeld mogelijk dat teams zich op een juiste manier kunnen organiseren; zelfsturend dan wel zelforganiserend. Bepaalt een team bijvoorbeeld zelf wat hun taken zijn binnen gestelde kaders? Of staan taken en doelen vast en kunnen ze bepalen hoe ze hun werk organiseren en gerealiseerd krijgen? Het is aan de Agile Leider om dit aan te geven en te faciliteren.

Route: van coach naar leider

In principe kan elke leidinggevende een Agile Leider worden. Mits hij of zij wil werken aan het wendbaar maken van de organisatie. Kennis van Agile, Lean en Scrum en Kanban, is overigens wel een pré. Dat is nodig om grote lijnen uit te kunnen zetten en de randvoorwaarden te creëren. Het helpt als de persoon in kwestie al eerder heeft gewerkt op een Agile manier.

Overigens kan ook een Agile Coach het pad inslaan van Agile Leiderschap. Het is een goeie route om van coach de ontwikkeling door te maken naar leider omdat een Agile Leider tenslotte ook leiders moet coachen. Dan helpt het als de zo’n coach zelf ook het klappen van de zweep als Agile Leider kent. De Agile coach werkt tenslotte voor de leiders in de organisatie.

It takes one, to know one.

Agile Coach versus Agile Leiderschap

AGILE COACH ‘Hands-on veranderaar’	AGILE LEIDER ‘Bedenker en facilitator’
Laat het ‘Agile systeem’ draaien	Focust op het wendbaar worden van de organisatie
Werkt teamoverstijgend	Geeft richting
Helpt teams het beste uit zichzelf te halen	Organiseert de randvoorwaarden
Richt de organisatie in	Bepaalt de pijlers waarop de Agile organisatie kan rusten
Zorgt ervoor dat de organisatie de juiste beslissingen neemt	Bewaakt de bedrijfscultuur
Kent de Agile-methoden en technieken	Bewaakt de strategie
Doorbreekt defensieve patronen	Bewaakt de autonomie
Heeft kennis van teams	Bepaalt de ‘spelregels’ voor teams
Faciliteert workshops	Stuurt en begeleidt managers
Traint medewerkers

Tot slot

We hopen je met dit artikel wat meer inzicht te hebben gegeven in deze rollen binnen een Agile organisatie. Beide rollen zijn ontzettend belangrijk en hebben unieke verantwoordelijkheden en eigenschappen. De ene rol is dan ook niet belangrijker dan de andere. Gezamenlijk helpen ze de organisatie en de teams binnen de organisatie. Wil je meer weten over één van deze rollen? Of wil je even sparren hoe je de rollen van coach en leider het beste binnen jouw organisatie kunt vormgeven? Neem dan even contact met ons op via 020 – 345 3015 of contact@upd.nl.