UPD - Onderwijs - De Selfie op het Wellantcollege

Albert Jan Krikke (directeur MBO), Maarten Guichelaar (teamleider Dierverzorging), Sander Kamphuis (decaan) en Erik Kersbergen (examensecretaris) vertellen vanuit hun specifieke positie over hun ervaringen.

Het gaat om eigenaarschap en samen leren om steeds een beetje beter te worden

Albert-Jan Krikke, directeur MBO Wellantcollege

Wij merkten dat onze PDCA cyclus vooral een papieren cyclus was. Er werd goed over vergaderd, maar we kwamen niet op het hogere niveau van eigenaarschap en leren van en met elkaar. We zijn een traject ingegaan om betere gesprekken te voeren over de kwaliteit van ons onderwijs met als doel te excelleren.

De zelfevaluatie is hierin een instrument dat drie kwaliteitsgebieden bij elkaar brengt: het wettelijk kader van de inspectie, de ambities van het Wellantcollege en de eigen ambitie van het team. Dit zijn de hoofdelementen waarover teams het gesprek zijn gaan voeren.

Leren in verbinding

Wellant streeft een continue kwaliteitsverbetering na, dat kan uiteraard alleen maar als docenten beter worden. In de wereld van de PDCA-cyclus ligt het eigenaarschap van de kwaliteit te ver bij docenten vandaan. Docenten, management en inspectie spreken lang niet altijd dezelfde taal. Dus je probeert een vorm te vinden die een verbinding tussen die twee werelden legt. Wil je zorgen dat het leren goed gaat, dan moet je leren vanuit je eigen kracht in verbinding met je omgeving.

Je moet leren vanuit je eigen kracht in verbinding met de omgeving

UNC plus Delta heeft een belangrijke ondersteunende rol vervuld, zij weten goed met een team via analyse de verbinding maken tussen externe ontwikkelingen (bijvoorbeeld de Job-enquête) en interventies. Dat hebben ze eerder laten zien bij MBOBeter light.

Op basis hiervan zijn wij met elkaar in gesprek gekomen om onze zelfevaluatie en een planontwikkeling verder vorm te geven, waarbij het leren van docenten centraal staat en externe invloeden worden meegenomen.

Het juiste gesprek

Alle 344 MBO medewerkers in de 27 MBO-teams van Wellantcollege hebben de Selfie ingevuld en daarna in teamverband de resultaten geanalyseerd. Je krijgt als medewerker een link doorgestuurd om de Selfie in te vullen, dat kost ongeveer een half uur. De teamleider krijgt de data terug. Als teamleider moet je leren om de relevante punten er uit te halen om te bespreken. We hebben hen op maat ondersteund bij analyses, bij het vormgeven van het gesprek, bij de planvorming. Op de vraag ‘Geven we goed onderwijs’ zeggen bijvoorbeeld vijf medewerkers ‘heel goed’ terwijl drie medewerkers ‘kan beter’ vinden. Dan heb je een goede input voor je teamdiscussie, misschien niet ‘objectief waar’, maar het gaat ons om het juiste gesprek. In het begin zat er spanning in enkele teams omdat ze zich afvroegen of het over de organisatie ging of over henzelf. Men legt problemen graag bij externe factoren terwijl de Selfie er juist over gaat wat je er zelf aan kan doen.

Gaaf

Je moet deze cyclus een aantal keren doen wil je het grote doel – kwaliteitsbewustzijn van docenten – bereiken. Maar er zijn al wel zichtbare effecten! Teamleden kennen de doelstellingen van het Wellantcollege beter, men wordt zich bewust van de diversiteit van het Wellant. Mensen kijken voor het eerst over de grenzen van de eigen locatie. Ik hoor daarnaast van docenten dat ze het gaaf vinden om over ambities te praten. Als je met elkaar definieert wat je belangrijk vind, waar je heen wilt en je krijgt daarvoor de ruimte dan krijg je daar energie van! Het geeft betekenis aan je werk, mensen voelen zich gehoord. Meer mensen zijn met elkaar in gesprek, groeien naar elkaar toe en ontwikkelen zo een gezamenlijk begrippenkader. Wij kunnen nu ook op organisatieniveau analyseren waar docenten waarde aan hechten, we hebben daarvoor ontzettend veel input gekregen.

Het geeft betekenis aan je werk, mensen voelen zich gehoord

Vriendelijke hardnekkigheid

Ik vind dat we een mooie eerste stap hebben gezet. Nu moeten we met vriendelijke hardnekkigheid vasthouden aan de ingang gezette koers en deze verder uitbouwen. Veel onderhoud en begeleiding is nodig om bijvoorbeeld de vragen scherper te maken, betere analyses op teamniveau te doen, maar ook om een beter totaaloverzicht op het niveau van Wellant te krijgen. We hebben een werkgroepje met drie teamleiders, enkele mensen van de staf en ik om dit proces continu te begeleiden en de eerste analyses uit te voeren. Een uitdaging voor de komende jaren is hoe we meer op Wellantniveau kunnen leren tussen de teams. Wellant wil als één MBO opereren. Hoe kunnen we zoveel mogelijk van elkaar leren op teamleidersniveau en vervolgens met hele teams?

Dynamisch team richting geven

Maarten Guichelaar, teamleider van Wellantcollege Gouda MBO, Team dierverzorging

We maken al jaren een zelfevaluatie van ons onderwijs, het Wellantcollege heeft hiervoor een hele lange vragenlijst. Die vulden we met twee of drie teamleden in om de uitkomsten daarna met het hele team te bespreken en een verbeterplan te maken. Een bijna saai proces. De regiodirectie nodigde ons uit voor een briefing over een nieuwe vorm van evaluatie, de Selfie. Het was best een duidelijk verhaal en ik was al bekend met de systematiek van UNC plus Delta. Hun werkmethodiek spreekt mij erg aan. Hun digitale systeem laat al jouw eigen prioriteiten zien. Je gaat met een groep teamleiders een vragenlijst beantwoorden en ziet meteen je antwoorden en die van je collega’s. Instant feedback. Daarna begeleiden ze je bij het stellen van je prioriteiten.

Uitkomsten geven richting

We hebben een heel jong en dynamisch team dat echt vooruit wil. Dan moet je niet gaan remmen, maar de energie in goede banen leiden. Juist in mijn team kon ik de Selfie goed inzetten, omdat de uitkomsten richting geven. Direct na de introductie van de directie heb ik docenten een link gegeven om de vragenlijst in te vullen. De anonimiteit was door mij gewaarborgd. Naast gesloten vragen zijn er ook open vragen. Dat vind ik heel praktisch, omdat je die reacties kan gebruiken bij een bespreking in je team. Het wordt herkenbaarder voor iedereen en de droge inspectievragen gaan zo meer leven. Ik kreeg te horen dat er relatief veel multi-interpretabele vragen in stonden. Men weet bijvoorbeeld in grote lijnen hoe de zorg werkt op deze school, maar de finesses weet men niet. Dat hebben we bewust zo geregeld. Daardoor krijg je een aantal ‘Ik weet het niet’ antwoorden. Inmiddels zijn die vragen aangepast. Docenten zijn een half uur tot driekwartier bezig geweest met invullen.

Nieuwe werkvormen

We hebben de uitslag van de Selfie buiten de deur besproken. Ik ben begonnen met de open vragen, waarbij de steekwoorden die het meest zijn genoemd vet en groter zijn gedrukt. Ik heb die steekwoorden verbonden met de gesloten vragen van de Selfie. Bijvoorbeeld ‘Kwaliteit-verbeteren’ met didactische werkvormen. Na een goede discussie hebben we besloten dat iedere docent een presentatie geeft van twee nieuwe werkvormen die ze het afgelopen jaar voor het eerst hebben gebruikt. De ‘Verbinding school – bedrijf’ hebben we opgepakt door meer BPV opdrachten te ontwikkelen, zodat studenten beter leren in de bedrijven. Een eyeopener was ‘Effectieve feedback op de leerresultaten’: bespreken wij wel systematisch de toetsresultaten met de studenten?

Kwaliteitsverbetering

In overleg met enkele docenten heb ik een teamplan gemaakt met korte en lange termijn doelen en heb ik de Selfie en de Job-enquête gebruikt voor ons scholingsplan. De uitkomsten van die twee spreken elkaar soms tegen. Volgens de Selfie is de studieloopbaanbegeleiding op orde, maar volgens de Job-enquête zijn er veel verbeterpunten. In ons scholingsplan hebben we als doel opgenomen dat studenten tevreden zijn over de studieloopbaanbegeleiding. Kwaliteitsverbetering is op deze manier niet zo ingewikkeld: het ontrolt zich vanzelf.

Kwaliteitsverbetering is op deze manier niet zo ingewikkeld: het ontrolt zich vanzelf

Eigenaarschap

De Selfie geeft een veel gedetailleerder beeld van de kwaliteit ten opzichte van de oude vragenlijst. Door de Selfie zien teamleden ook dat ze de goede dingen doen, terwijl ze zich daar niet bewust van zijn. De uitkomsten zijn van hen, daardoor zijn ze eigenaar van het verbeterproces en is er draagvlak voor het teamplan. Ik heb in het teamplan opgenomen dat we zelf een studententevredenheidsenquête ontwikkelen. Ik wil weten of de maatregelen die we hebben genomen het nodige effect sorteren. Door die Selfie zijn we bewuster geworden van de kwaliteitszorgcyclus en checken we tegenwoordig veel meer.

Door die Selfie zijn we bewuster geworden van de kwaliteit en checken we zelf veel meer

Je eigen werk is onderdeel van het plaatje

Sander Kamphuis, docent loopbaan, burgerschap en decaan

We kregen een uitnodiging om als team met de regiodirecteur te gaan praten om de resultaten van de Selfie te bespreken. Door de ‘woordenwolken’ (Zie plaatje) kwamen we in gesprek met elkaar over aspecten van het team en van onze kwaliteit. We bespraken in ons team weleens onderwerpen, maar dit was de eerste keer dat we het integrale plaatje zagen. Je ziet ook dat het eigen werk onderdeel is van het plaatje en dat jouw ideeën ook bij veel anderen leven. Twee vragen gingen over trots: ‘Ben je trots op de organisatie’ en ‘Ben je trots op het werk’. Ik vond het opvallend dat iedereen trots was op het werk maar minder op de organisatie. In onze discussie kwam naar voren dat er best grote afstanden zijn tussen alle locaties, dat maakt dat je al snel op een eiland zit. Van de week hadden we een scholenmarkt en alle locaties hadden een eigen tentje. Door de Selfie zijn we meer van dit soort dingen gaan zien, zijn we kwaliteitsbewuster geworden.

Dit was de eerste keer dat we het integrale plaatje zagen

Hogere studententevredenheid

Er zijn verschillen tussen de teamleden in betrokkenheid en werkbeleving, daarom lopen dingen zo in het team. Hebben wij een taak in het opvoeden van de studenten? Door de Selfie heb ik de teamdynamiek beter leren begrijpen. Er is een scholingsplan gemaakt naar aanleiding van de resultaten en de Job-enquête. Leerlingen gaven aan dat er weinig gedaan werd aan loopbaanbegeleiding, terwijl elke mentor daar aandacht aan hoort te besteden. Dat hebben we nu ook ingevoerd en het effect blijkt best groot! Ik krijg als decaan opeens meer leerlingen omdat ze veel eerder zijn doorverwezen, waardoor ik hen ook nog eens meer kan bieden! Dat vertaalt zich direct in een hogere studententevredenheid.

Uit de Selfie kwam ook dat we de problemen van leerlingen in een te laat stadium signaleren. Ik heb dit samen met de zorgcoördinator opgepakt. We proberen nu in alle gesprekken meer uniformiteit te creëren door vragen te stellen die persoonlijk zijn en die over de loopbaan gaan. Op het formulier staat letterlijk de vraag of er doorverwezen moet worden naar de zorgcoördinator. Daardoor signaleren we nu eerder problemen. We zijn nu aan het onderzoeken hoe we als team een professionaliseringsslag kunnen maken. Als je er zo bij stilstaat, dan vind ik de effecten van de Selfie dus behoorlijk groot!

Door de Selfie zijn we meer dingen gaan zien, zijn we kwaliteitsbewuster geworden

De Selfie geeft het grotere beeld

Eric Kesbergen, docent, examensecretaris en roostermaker

We kregen van centraal niveau een link om de Selfie in te vullen. Team Dier bevroeg elkaar over de juiste interpretatie van de vragen. Ik vond het heel leuk om de discussie te horen, omdat die over allerlei aspecten van kwaliteit ging. Kwaliteit zit op veel meer punten dan ik van te voren had gedacht. Het gaat niet alleen over de les, maar ook over vriendelijk gedagzeggen in de gang of op tijd je cijfers in het registratiesysteem zetten. De Selfie gaf voor mij dat grotere beeld.

Kwaliteit zit op veel meer punten

Curriculum anders invullen

Over de resultaten is heel veel gediscussieerd in het team. Men verschuilt zich vaak achter randvoorwaarden. ‘De PC doet het niet’ of ‘We hebben die spullen niet’. Na de Selfie hebben we direct spullen aangeschaft. Teamleden spraken zich makkelijker uit en we kregen mogelijkheden om zelf dingen te regelen. Team Dier heeft het curriculum anders ingevuld en een vakdag geïntroduceerd. Dat is een dag waar buiten de school dier-gerelateerde vakken door dierdocenten worden gegeven. Morgen gaan ze met z’n allen koeien scheren. Een vakdag heeft als voordeel dat ze de hele dag actief, praktisch en betrokken bezig zijn. We zijn door de grootte van de school gedwongen om de algemeen vormende vakken schoolbreed op niveau te koppelen: studenten Dier zitten samen met studenten Groen. Door de vakdag hebben we meer ruimte om zelf te beslissen wat we gaan doen. Docenten werken hierdoor intensiever met elkaar samen en we hebben veel meer korte contacten met het bedrijfsleven. Nu stimuleren we dat studenten opdrachten vanuit het bedrijfsleven gaan krijgen.

Vaker checks

Door de Selfie zijn docenten meer bewust geworden van hun eigenaarschap op tal van kwaliteitsaspecten. Ook de vraag naar scholing is versterkt en sommige onderwerpen willen we na een aantal jaren laten terugkomen. Dit team heeft de herziene kwalificatie structuur zelf opgepakt en ingevuld. We wilden een andere manier van intake invoeren met een nieuwe intaketest. We hebben als eerste op een scholingsdag verkend welke scholing nodig is om de test goed toe te passen, daarna hebben we besloten om de test in te voeren en het met het hele team te evalueren. Dit laat zien dat door de Selfie het cyclische karakter van het kwaliteitszorgsysteem meer bij ons leeft. Wij doen veel vaker checks en evaluaties.

Tot slot

Bedankt

De Selfie is een zelfevaluatie instrument dat UNC plus Delta in opdracht van – en samen met het Wellantcollege heeft ontwikkeld. Vanaf deze plaats willen we Wellantcollege bedanken voor de fijne samenwerking en de inspirerende interviews

Meer informatie?

Wil je meer weten over wat de Selfie voor jouw school kan betekenen? Lees hier meer over de Selfie en neem gerust contact op met Joris vcan de Lindeloof via nummer 020 345 30 15 of email j.vandelindeloof@upd.nl.

Je kunt ook ons contactformulier invullen. We nemen dan zo spoedig mogelijk contact met je op.

Tekst en fotografie: Roger Meijer