Welkom in de VUCA-wereld

Wat betekent het voor bedrijven om te leven in een VUCA-wereld, ofwel in een tijd die moeilijker dan ooit te voorspellen is? We gebruiken de term VUCA om de omgeving te beschrijven die gekenmerkt wordt door snelle en onvoorspelbare veranderingen. Om succesvol te zijn in een VUCA-wereld is het een ‘must’ voor organisaties om grip te krijgen op de complexiteit, onzekerheid te verminderen en wendbaar en flexibel te zijn.

In een VUCA-wereld is verandering een constante. Succesvolle organisatie reageren niet alleen op onzekerheden, ze omarmen deze proactief. Een cultuur van continu verbeteren is hierbij cruciaal. Hierdoor zijn organisaties altijd in staat om zich aan te passen aan onvoorziene omstandigheden en streven ze actief naar verbetering in alle aspecten van de bedrijfsvoering. Door een continu lerende en problem-solving mindset te ontwikkelen kan de organisatie zich richten op groei in plaats van overleving.

Onzekerheid en onvoorspelbaarheid in een VUCA-wereld

VUCA is een acroniem – waarover later meer – waarin vier verschillende vormen van disruptie in onze huidige omgeving worden geduid. Deze vier vormen worden veelal in een matrix geplot op de de assen kennis en resultaten. Op kennis wordt bepaald in welke mate organisaties kennis hebben van de situatie die zich voordoet. Bij resultaten wordt bepaald in welke mate organisaties zicht hebben op de te verwachte resultaten van mogelijke acties en interventies die ze doen. Kortom, de assen geven aan welke mate van zekerheid en voorspelbaarheid de organisatie heeft binnen een specifieke situatie die zich voordoet.

Iedere vorm van disruptie uit het VUCA-acroniem vraagt een unieke benadering. Door te werken aan de vier elementen die het fundament van al deze benadering vormen zorgen organisaties dat ze succesvol om kunnen gaan met de uitdagingen van vandaag en morgen:

1. Wendbare inrichting van de organisatie: Succesvol zijn in een VUCA-wereld vraagt om organisaties die ingericht zijn om zich aan te passen. De structuur, besturing, samenwerking en processen moeten gebaseerd zijn op de overtuiging dat het ieder moment kan veranderen.
2. Het vermogen om te veranderen: Met een wendbare inrichting als randvoorwaarde, is het voor organisaties een must om het verandervermogen van de organisaties continu te ontwikkelen. Door focus te houden op het continu verbeteren en vernieuwen van de producten, dienstverlening en manier van werken kunnen organisaties moeiteloos omgaan met veranderingen in de wereld om zich heen.
3. Focus op waarde voor de klant: De wereld wordt alsmaar complexer en het is onhaalbaar om de complexiteit in het geheel te begrijpen en te beïnvloeden. Door focus aan te brengen op wat echt belangrijk is voor de organisatie houden ze veranderingen behapbaar. De waarde die zij creëren voor de klant fungeert als kompas dat ze door de complexiteit kan leiden.
4. Het lerend vermogen van de organisatie: Om de onzekerheid die een VUCA-wereld met zich meebrengt het hoofd te bieden, moet het lerend vermogen van de organisatie gestimuleerd worden. Een lerende organisatie kan snel, effectief en continu inspelen op een veranderende omgeving. Een dergelijke organisatie is gewend om te veranderen aan de hand van kennis en inzichten die ze continu opdoen. Onzekerheid betekent voor deze organisaties een kans om te leren en te verbeteren en vormt geen bedreiging.

Focus op wat belangrijk is

In 2006 publiceren Jaap Schaveling, Bill Bryan en Michael Goodman het boek ‘Systeemdenken, van goed bedoeld naar goed gedaan’. Het boek maakt inzichtelijk dat hoe goed we het vaak ook bedoelen, we met sommige oplossingen de problemen juist verergeren. Alles grijpt in elkaar.

En omdat alles in elkaar grijpt is een integrale benadering onmisbaar. Losstaande implementaties van verbetermethodes of interventies op teamsamenwerking leiden tot verbetering op de vierkante meter zoals we dat noemen. Om succesvol te zijn in een VUCA-wereld moeten organisaties als geheel transformeren, waarbij een complete aanpak wordt gevormd met alle elementen die het succes van de transformatie bepalen. Dit begint allemaal bij het maken van fundamentele en strategische keuzes. Wat heeft de steeds veranderende wereld voor effect op de ambities van de organisatie? En hoe gaan zij zorgen dat ze niet in de overlevingsstand gedwongen worden door de veranderingen, maar dat ze zich kunnen richten op groei?

Een cultuur van continu verbeteren als flexibel fundament

Zoals we eerder als schreven wordt het succes van organisaties in een VUCA-wereld bepaald door de mate waarin zij grip kunnen krijgen op de complexiteit, onzekerheid kunnen verminderen en wendbaar en flexibel zijn. Een cultuur van continu verbeteren binnen de organisatie vormt het fundament hiervoor; stevig genoeg om de nodige grip te krijgen en flexibel om mee te bewegen als de situatie daar om vraagt.

In een cultuur van continu verbeteren is de hele organisatie erop gericht om het werk, de samenwerking en de dienstverlening continu te verbeteren en zo optimale waarde voor de klant en overige stakeholders te realiseren. Hierbij ontwikkelen ze een sterk lerend vermogen en een problem-solving mindset. Het leiderschap, de besturing en de organisatiestructuur zijn hierbij belangrijke ondersteunende elementen.

Succesvolle transformaties naar een cultuur van continu verbeteren

• Fource Logistics

  Het realiseren van een cultuur van continu verbeteren binnen Fource Logistics.

  Naar het klantverhaal
• VORM

  Een continu verbeterende en vooral zelflerende organisatie, dat is de ambitie van VORM.

  Naar de businesscase

Invloed van de VUCA-wereld is niet altijd duidelijk

Dat onze wereld in een rap tempo verandert zal geen verrassing zijn. En dat deze veranderingen – in theorie – forse opgaven voor organisaties met zich meebrengen is vaak ook helder. Toch zijn de effecten van de VUCA-wereld niet direct zichtbaar binnen organisaties. Oorzaak en gevolg liggen namelijk niet altijd dicht bij elkaar in tijd en ruimte en daardoor kan het lijken dat uitdagingen een andere oorsprong hebben. Het risico is dat organisaties symptomen gaan bestrijden en de dieper liggende oorzaak ongemoeid laten. Een aantal van deze veelvoorkomende ‘symptomen’ zijn:

• Stagnatie van de groei, of zelfs krimp van de organisatie.
• Verzwakking van de marktpositie doordat concurrenten een steeds groter marktaandeel innemen.
• Toenemend klantverlies.
• Moeite om talent aan te trekken en te behouden voor de organisatie.
• Tragere besluitvorming.
• Verlies van het vermogen om te innoveren.

Dit zijn slechts voorbeelden die we vaak tegenkomen in onze dagelijkse praktijk. En ondanks dat het een lijst van losstaande uitdagingen lijkt te zijn wordt de rode draad gevormd door de snel veranderende wereld. Worstelen jullie binnen de organisatie met deze – of soortgelijke – uitdagingen? Dan kan dit zomaar voortkomen uit de snel veranderende wereld.